12 Eyl Şeker Tüketimi Sağlıklı Değildir
Şeker Tüketim
Şeker tüketimi artışı tüm dünyada obezite pandemisine neden olmaktadır. İnsan doğası gereği evrende ki her doğal besine ihtiyaç duymaktadır. İnsan oğlunun vazgeçemediği bir besin olan şeker, sonradan öğrenilen bir tat olmasıyla beraber birçok hastalığın sebebi olduğu artık bilimsel verilerle de kabul edilmektedir. Şeker, şeker pancarı ve şeker kamışından elde edilen tatlı saf bir karbonhidrat olup %99.9’u sakkarozdur. Kendi arasında gruplara ayrılan bu besinleri incelersek;
-
Glikoz
Şekerin en basit halidir. İnsan vücudunda ve hemen hemen her tür besinde de bulunmaktadır. Metabolizmamız karbonhidratları enerji olarak kullanmak için glikoza çevirir. Bu nedenle glikoz, şekerin en basit formu olarak kabul edilmektedir.
-
Fruktoz
Meyve, bal, meyve suları ve kurutulmuş meyvelerde bulunur. Enerji dönüşümü için karaciğer tarafından parçalanması gerekir. Fruktozun parçalanma süreci yağın parçalanma sürecine benzerdir.
-
Sakkaroz
Nam-ı değer çay/ sofra şekeri. Sakkaroz, fruktoz ve glikozun karışımıdır. Şeker kamışı veya şeker pancarında doğal olarak bulunur. Fakat glikoz enerji olarak kullanılırken, fruktoz tüketim sıklığı ve oranına göre çoğunlukla sonradan kullanılmak için yağ olarak depolanır.
Bunların dışında; mısır şurubu, fruktoz şurubu, glikoz şurubu gibi en çok dikkat edilmesi gereken ve paketli ürün alınırken mutlaka etiket bilgilerinde hassasiyet gösterilmesi gereken konulardır. Çünkü bu şuruplar belli işlem sonucu meydana gelen; doğal olmayan modifiye ürünlerdir.
Amerikan Kalp Vakfı, şeker tüketimi için kadınların günde 6 tatlı kaşığından (25 gram-100 kcal), erkeklerin ise 9 tatlı kaşığı (37 gram- 150 kcal) olması gerektiğini belirtmektedir.
Fakat bu oran ne yazık ki Türkiye’de 2 katından daha fazla.
Şeker tüketimi birçok hastalığa neden olmaktadır.
Bildiğimiz gibi diyabet etiyolojisinin belirlenmesi önlenmesinde anahtar besinlerden biridir. Yapılarındaki benzerliklere rağmen, fruktoz ve glukoz farklı şekillerde metabolize edilir. Kontrolsüz fruktoz metabolizmasının bir yan ürünü olan ürik asit, hipertansiyon için bir risk faktörü olabilmektedir.
Fruktoz, karaciğerde enerji dönüşümünü sağlarken; fruktoz, fruktokinaz (KHK) tarafından metabolize edilir. KHK’nın negatif geri besleme sistemi yoktur. Dolayısyla ATP fosforilasyon için kullanılır. Bu, hücre içi fosfatın tükenmesi ve AMP deaminazın aktivasyonu nedeniyle hızlı ürik asit oluşumu ile sonuçlanır. Bu reaksiyonun bir yan ürünü olan ürik asit, endotel disfonksiyonu, insülin direnci ve hipertansiyon ile ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla diyabet, tansiyon, insülin direnci ile beraber yüksek früktoz, glikoz, sakkaroz tüketimi guta neden olabilmektedir.
Çocuklarda Hiperaktivite
1995’te yapılan bir çalışmada çocuklara sakkaroz (çay şekeri) ya da yapay tatlandırıcı ebeveynlerinden habersiz olarak verilerek davranışları gözlenmiştir. Çalışma sonucunda çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD) etken olduğu saptanmıştır.
Kalp Sağlığını Olumsuz Etkiliyor
ABD ‘ de yapılan bir araştırmada günlük enerji ihtiyacının %25’inden fazlasını saf şekerlerden alan bireylerde kalp krizinden ölme riski 3 kat daha fazla olduğu belirtilmiştir.
Kanser Riskini Artırıyor
İsveç’te 80 bine yakın bireyin incelendiği bir çalışmada, günde 5 veya daha fazla şekerli içecek/ yiyecek ile beslenenlerin beslenmeyenlere oranla pankreas kanseri gelişme riskini 1,5 kat arttırdığı aynı zamanda safra kesesi kanserini tetiklediği saptanmıştır.
Yapılması Gerekenler Çok Basit
- Şekerli içeceklerden, meyve sularından uzak durmalıyız. Meyve suyu yerine meyve tüketmeyi tercih edin.
- Şekerler ve tatlılar, unlu mamüller, kurabiyeler, kekler, vs. Şeker ve rafine karbonhidratlar çok yüksektir.
- Düşük yağlı veya light besinler yağı azaltılmış paketli gıdalar genellikle şeker miktarı fazla olabiliyor. Bu noktada mutlaka etiket okumalısınız.
- Yemek tariflerinde şeker yerine sofra şekeri yerine, kuru meyve, hurma veya ısı etkileşimine dikkat ederek bal veya pekmez ile deneyebilirsiniz. Ekstra tat vermesi için tarçın, hindistan cevizi, badem özü, vanilya, zencefil veya limon gibi besinler de ekleyebilirsiniz.
Etiket Okuyamayı İhmal Etmeyin
Şekerin birçok adı olduğunu bilmemiz gerekmete. Bazen doğal olarak satılan paketli besinlerin içeriğinde ummadığımız modifiye ürünlerle karşılaşabiliyoruz. Bunlara şeker, sükroz, yüksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS), kurutulmuş kamış suyu, fruktoz, glikoz, dekstroz, mısır/ glikoz/ hurma şurupları ve daha fazlası… Özellikle paketli kurutulmuş meyvelerde fruktoz şurubu olup olmadığına ya da açık olarak almayı tercih ettiğiniz kuru meyvelerin şekerle kurutulmadığına emin olarak almaya çalışın.
Sonuç olarak besin etiketlerini okumalısınız! “Sağlıklı yiyecekler” olarak gizlenen yiyecekler bile ilave şekerlerle yüklenebilir.
Sağlıklı şeker mi blog yazımızı okumak için buraya tıklayın.
Dart Training House Ekibi