29 Oca Lenfödem

Posted at 09:00h in Genel by

Lenf Sistemi

Lenf sistemi, lenf damarları ve lenfatik organlardan (Lenf nodülleri, bademcikler, dalak) oluşur.

En önemli fonksiyonu doku sıvısı ve içindeki maddelerin venöz kan dolaşımına drenajı ve transportudur.

Lenf sisteminin vücudumuzda taşımakla yükümlü olduğu maddeler; protein, su, hücre, yağ, hiyalüronik asittir.

Yetersiz bir lenf sistemi, taşımakla yükümlü olduğu maddeleri taşıyacak durumda değildir ve güvenlik subabı olarak işlev göremez.

Lenf damarlarındaki herhangi bir yetmezlik ödeme yol açar. Ödem varsa, lenf sisteminin bir yetmezlik durumu vardır.

Oluşan Lenfödem klinik olarak cilt sertliğine göre 4 evrede incelenir.

Lenfödemin Klinik Evreleri

Evre 0 (Latent Evre)

Ödem yoktur, doku normaldir.

Evre 1 (Reversible)

Minimal lenfödem. Kompresyon çorabıyla hemen tedavi edilebilir.

Evre 2 (Spontan irreversible)

Cilt serttir. Volüm kontrol altına alınabilir. Ancak tamamen ortadan kalkmaz.

Evre 3 (Lenfostatik,Elefantiazis)

Çok ciddi konnektif doku artışı vardır. Fibrotiktir. Gode bırakmaz.

Lenfödem Teşhisi

1.Basit Teşhis

  • Tek taraflı veya asimetriktir.
  • Ağrısızdır. (İstisnalar hariç)
  • Cilt rengi normaldir. (İstisnalar hariç)
  • El/ayak sırtı ödemlidir.
  • Cilt katlanmaları derinleşmiştir.
  • Stemmer işareti pozitiftir.

 

2.Özel teknoloji

  • İndirekt Lenfografi
  • Lenfosintigrafi/Fonsiyonel Izotoplenfografisi
  • Florasanmikrolenfanjiografi
  • MRG
  • BT
  • Yüksek çözünürlüğü olan Ultrasonograf

Tedavi

Lenfödemin tedavisinde Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi kullanılır. Bu tedavi planı 8 aşamadan oluşur:

  • Değerlendirme
  • Manuel Lenf Drenajı
  • Cilt Bakımı
  • Kompresyon Bandajı/ Kompresyon Çorabının temini
  • Boşaltıcı Egzersizler
  • Fonksiyonel Rehabilitasyon
  • Self Tedavi Eğitimi
  • Danışmanlık

 

Değerlendirme

Anamnez, inspeksiyon ve palpasyondan oluşur.

Tıbbi Anamnezde;

1.Ödem oluşumu:

Ne zaman başladı?

Tetikleyen faktör nedir?

Vücutta yerleşimi nasıl? (Proksimal-Distal)

Nasıl seyrediyor?

 

2.Operasyon:

Geçirilen bir operasyon var mı?

Ne zaman yapıldı?

Vücuttan ne çıkarıldı?

Ameliyat notu ve doktoruyla görüşme bizim için önemlidir.

 

3.Radyoterapi:

Radyoterapi görüldüyse ne zaman görüldüğü ve hangi bölgeye uygulandığını bilmek gerekir.

 

4.Eşlik eden hastalıklar:

Vücutta enfeksiyon var mı?

Erisipel oluşumu var mı?

 

5.Kullanılan ilaçlar sorgulanır.

6.Tedaviyi engelleyecek Kontraendike bir durum var mı?

7.Ağrı:

Ağrının kalitesi, ne kadar sürdüğü, neye bağlı olduğu, tetikleyen faktörler sorgulanır.

8.Şimdiye kadar uygulanan tedaviler:

Başarılı olunmuş mu?

Kompresyon nasıl sağlandı?

Manuel lenf drenajı uygulandı mı?

Gördüğü diğer tedaviler var mı? Varsa nelerdir?

 

9.Ödem hissi:

Hasta ödemle günlük yaşamda nasıl baş ediyor?

Ödem günlük yaşamını nasıl etkiliyor?

 

Kişisel Anamnez;

1.Mesleği nedir?

  1. Spor yapar mı? Hobileri nelerdir?
  2. Sosyal çevresi nasıldır? Bu aşamadayken ailesinin tutumu ve aldığı destek sorgulanır.

 

İnspeksiyon;

Genel görünüm önemlidir.

  • Yüz ifadesi
  • Duruş
  • Yürüyüş
  • Hareketlerin ahengi

Ödem sorgulanır.

  • Vücutta nereye lokalizedir?
  • Gövdedeki cilt katlanmaları karşılaştırıldığında fark var mıdır?

 

Vücuttaki Skar dokular (Yara izleri) nasıldır?

  • Lenf akışını engelleyip engellemediği kontrol edilir?

 

Vücutta sıkma/sıkışma var mı?

  • Varsa; kıyafetlerden dolayı mı?
  • Artifisyel karakterli mi?

 

Nörolojik semptomlar sorgulanır.

  • Atrofi
  • Parezi
  • Ağrı

 

Ciltteki oluşumlar sorgulanır.

  • Mikoz
  • Lenf fistülü
  • Lenf sisti var mı?

 

Ciltteki renk değişikleri önemlidir.

  • Kırmızı
  • Mavi
  • Kahverengi

 

Palpasyon;

  1. Gode bırakıyor mu?
  2. Elde ve ayakta Stemmer işaretine bakılır.
  3. Cilt ısısı nasıldır? Bilateral olarak bakılır. Enfeksiyon riski açısından önemlidir.
  4. Kas tonusu nasıl?

5.Nörolojik semptomlar irdelenir. Kompresyon çorabı giyecek kuvveti var mı? Bilateral olarak duyu algısı nasıl?

  1. Lenf nodülleri ele geliyor mu?
  2. Skar dokunun durumu ve hareketliliği nasıl?
  3. Radyoterapi alanı (Radyojen fibrozis) hassas bir şekilde palpe edilir. Bu palpasyona göre Radyojen fibrozisi tedavi edip edemeyeceğimize karar veririz.
  4. Çevre ölçümleri yapılır. Belirli aralıklarla tekrar edilir. Fotoğraf çekimi de tedavinin gidiş aşaması açısından rehberlik eder.

 

Manuel Lenf Drenajı

Vücuttaki lenf nodları uyarılarak içleri boşaltılır. Lenfödemin nedenine göre drenaj yönü belirlenir. Ödemli bölgedeki lenf sıvısı çeşitli tekniklerle boşaltılan lenf nodlarına yönlendirilir. Böylelikle vücutta yetersiz kalan lenf istasyonlarına yardımcı olunarak lenf dolaşımı sağlanır.

Manuel lenf drenajı izole olarak tek başına lenfödemin tedavisi için uygun değildir!

 

Cilt bakımı

Lenfödemin her aşamasında cilt bakımı çok önemlidir. Doku bütünlüğünün korunması, skar dokuların yumuşatılması, kompresyon bandajlarının ve çoraplarının dokuya zarar vermemesi için ekstra dikkat etmek gerekir.

 

Kompresyon Çorabı/Bandajı

Kompresyon bandajları ödemi kontrol altına almak için kullanılır. Ödemin yerine ve büyüklüğüne göre alacağınız bandajlar değişir. Fizyoterapistiniz bu aşamada sizi yönlendirecektir.

Kompresyon çorabı ise ödem volümü minimum düzeye indikten sonra devreye girer. Yani ödem daha fazla indirilemiyor ise kompresyon çorabına geçilir.

 

Boşaltıcı Egzersizler

Bu egzersizler kompresyon bandajı uygulanmadan önce ve sonra yapılır. Amaç kasların hareketiyle dolaşımı arttırmak, kas-eklem pompasını devreye sokmaktır. Terapistinizin size uygun olarak yaptıracağı egzersizlerdir.

 

Fonksiyonel rehabilitasyon, self tedavi eğitimi ve danışmanlık ise sekonder tedavi şeklidir. Yani bizim ilk olarak üzerimize düşeni yapıp tedavinizi bitirdikten sonraki aşamayı kapsar. Bu süreçte düzenli olarak Fizyoterapistinizle kontak halinde kalmanız ve terapistinizin yönlendirmeleri durumuzun gidişatı açısından önemlidir.

Bize ulaşmak ve daha detaylı bilgi almak için https://dartraininghouse.com/ adresini ziyaret edebilirsiniz.

Fizyoterapist Melis SAVRAN