11 Kas Kas Liflerindeki Hafıza

“SPORU BIRAKIRSAN KASLARIN SARKAR…”

Hayatınızda hiç ağırlık antrenmanı yaptınız mı? İlk kez elinize barbell alıyorsanız muhtemelen garip hissedeceksiniz. En küçük ağırlıklar bile ilk denemede size ağır gelecek… Birkaç hafta sonra ise her şey yoluna giriyor olacak…

Bir süre ara verdiyseniz aylar sonra spor salonu uygulamalarınıza geri dönseniz dahi daha önce kaldırabildiğiniz ağırlıklara dönebilmek çok daha kolay olacak…

Kaslarınızın eskisi gibi olmasını sağlamak, ilk kez o kasları inşa etmekten çok daha kolay olacaktır… Bazı biyologlar, bunun nedenini anlamaya çalışmak için son yıllarda ayrıntılı deneyler yaptı.

Teori: kasların küçülmesine rağmen, kas hücrelerinin varlığını sürdürmesi

Kaslarınızı hipertrofi kadar stres altında bıraktığınız zaman, yapılanmak için yeni hücreler büyür. Uzun zamandır yeteri kadar antrenman yapma düşüncesini taşımayıp, aktif kaslarınızı çalıştıramazsanız aynı durumun tersi olacağı fikriydi. Bu bakış açısı tam olarak doğru olmayabilir. Hücresel düzeyde kasların büyümesinin kilit göstergesi, kas liflerinin içindeki çekirdekler olan; myonuclei. Ancak bu küçük organelleri izlemek zordur. Kas birçok farklı hücre tipine sahip karmaşık bir dokudur ve bu alandaki sorunlardan biri çalışma içi myonuclei’yi nasıl özel olarak tanımlayacağımızdır. Yapılan deneylerin bazıları genel hücre ölümünü myonuclei ölümü ile karıştırmış olabilir, bu da biyologların yanlışlıkla myonucleilerin kaybolduğunu düşünmelerine yol açmış olabilir.

Oslo Üniversitesi’nden Kristian Gundersen gibi biyologların, büyümelerini veya bozulmalarını izlemek için belirli hücreleri etiketledikleri son araştırmalar, myonuclei’nin kas atrofisi (kas kaybı) sürecinde kaybolmadan küçüldüğünü tespit etti.

Schwartz, “Norveç’teki Kristian Gundersen başlangıçta sonuçlarını yayınladığında… Sahadan çok fazla geri adım attığına inanıyorum”

Schwartz’ın laboratuvarı Gundersen’in bulguları üzerine inşa etti ve bazı araştırmacılar hala bazı myonuclei’lerin ortadan kaybolduğunu düşünüyor gibi gözükse de biraz farklı yöntemler kullanarak aynı sonuçlara ulaştı.

Kanıtlar, myonucleilerimizin en azından bazı hatırlamaları yaptığını göstermektedir. Genç yaşlarda çeşitli sporu salonu faaliyetleriyle inşa ettiğimiz kas dokusunun daha ileri ki yaşlarda bizi koruyacağı belirtilmektedir. Schwartz ve diğerleri, bu erken yaşta yapılan dirençli egzersizlerin “bireylerin yaşlanmanın etkilerini yavaşlatmak için daha sonra hayata çekilebilecek olan” myonuclei’leri “stoklamaya yardımcı olabileceğini belirtti.

Yani özetle, genç yaşlarda kaslarınızı bu tür bir aktiviteye alıştırırsanız, yaşlanma döneminde onları tekrar aktive ederek bu süreci yavaşlatabileceğimiz gibi teoriler düşünülmekte.

Nöronlarınızdaki Hafıza

Bisiklete binmeyi öğrenmek epizodik hafızada bir egzersizdir, nasıl yaptığınızı açıklayamadan bisiklete binmeyi bilirsiniz. Bisiklete binmek alışılmadık bir durum çünkü sonunda anladığınız bir an var gibi görünmekle birlikte fiziksel bir şey yapmayı öğrenmek bu tür bir hafızayı içerir. Bu hafıza sanki kaslarımızda saklanmış gibi hissediyor, sanki gerçekten farkında olmadan bir işlemi nasıl gerçekleştireceğini hatırlıyorlar ancak gerçek şu ki, faaliyet bizim beynimizde gerçekleşiyor.

Ainslie Johnstone, “Tenis oynamak, bisiklete binmek gibi belirli beceriler, belirli kasların güçlendirilmesini gerektirebilse de yeni becerilerin öğrenilmesi ve hafızaya alınması için önemli olan işlemler, kaslarda değil, esas olarak beyinde meydana gelir” diye belirtiyor. Nörobilimci, Oxford Üniversitesi’nde orta çalışmasında; beyninizin bu hareketten sorumlu olan kısımları, özellikle de motor korteks, hareketin temsili olarak işlev gören nöronlar arasında daha güçlü bağlantılar geliştirir ve hafızayı daha kolay ve erişilmesini kolaylaştıran bu bağlantılardır. Yaylı çalgılar çalanlar, örneğin, sol elleriyle ilgili kas notalarını sakladılar, belli dizileri belirli notaları çalmak için bastırıyorlardı. Buna göre, çalışmalar motor kortekslerinin sol ellerinde alışılmadık derecede geniş temsili alanlara sahip olduğunu göstermektedir.

Kas inşa etmek basit, uzun vadeli düşünmek karmaşık bir süreç olabilir. Bilim dünyası myonuclei konusunda yer yer ayrı düşse de bilinen bir gerçek var ki kas kitlemizi yükseltmek, yaşam standartlarımızı yükseltiyor ve daha sağlıklı yaş almamız için bize güvenli bir zemin oluşturuyor…

Atletik Performans Antrenörü

Egzersiz Uzmanı

Yeliz ÜMİT